13 کارگردان نابغه که با اولین فیلمشان نامزد اسکار شدند - وبلاگ گربه

به گزارش وبلاگ گربه، ساخت فیلم اول قدم بزرگی برای یک کارگردان است اما اگر با نامزدی جایزه اسکار همراه شود دیگر باید آن را نوعی دستاورد برجسته در نظر گرفت.

در این نوشته به 13 کارگردان اشاره می کنیم که پیروز شدند با اولین فیلم کارنامه کاری اشان نامزد دریافت جایزه اسکار (اسکار بخش بهترین کارگردانی) شوند؛ از کارگردان هایی برجسته و صاحب نام در تاریخ سینما همچون اورسن ولز گرفته تا کارگردان های جوان و جویای نامی چون امرالد فنل که در سال 2020 با فیلم زن جوان آتیه دار (Promising Young Woman ) به میدان آمده است.

1- اورسن ولز / همشهری کین

ولز 25 ساله بود که همشهری کین (Citizen Kane) را کارگردانی کرد؛ یک جوان 25 ساله فیلمی ساخت که هنوز هم در میان یکی از چند شاهکار مسلم تاریخ سینما قرار گرفته است.

ولز کارگردان، بازیگر و نویسنده ای آمریکایی بود که در رادیو، تیاتر و سینما فعالیت داشت و به خاطر خلاقیت و نوآوری در هر سه حوزه به عنوان یکی از چهره های کلیدی دوران خود شناخته می شد.

همشهری کین نوعی شبه بیوگرافی است، فیلمی که در پس روایت داستانی اش در حال بازگوی ماجرای زندگی واقعی شخصیت اصلی است؛ کاراکتری به نام چارلز فاستر کین که بسیاری معتقدند یادآور شخصیت ویلیام راندولف هرست روزنامه دار، خبرنگار و سیاست مدار آمریکایی است و بر اساس زندگی او ساخته شده. هرست بزرگترین روزنامه های زنجیره ای آمریکا را راه انداز کرد و بعد از انتشار فیلم، تمام نشریات زیرمجموعه خود را از چاپ هر نوع مطلب درباره آن منع کرد. همشهری کین داستان زندگی یک غول رسانه ای به نام چارلز فاستر کین را روایت می کند که ابتدای ورودش به این حوزه یک ایدئال گرا است اما به تدریج به یک بی رحم تشنه قدرت تبدیل می شود.

همشهری کین در 9 بخش مختلف از جمله بخش بهترین کارگردانی نامزد دریافت جایزه اسکار شد اما تنها پیروز به دریافت اسکار بخش بهترین فیلم نامه غیراقتباسی شد. یکی از آثاری که اتفاقا امسال در میان نامزدهای اسکار حضور دارد منک (Mank) دیوید فینچر است؛ این فیلم به حواشی نگارش فیلم نامه همشهری کین توسط هرمن جی. منکویتس در همکاری با اورسن ولز می پردازد.

نکته جالب اینکه نامزدی ولز در بخش بهترین کارگردانی دیگر پس از این فیلم تکرار نشد گرچه او آثار برجسته متعددی را جلوی دوربین برد؛ ولز در این بخش جایزه را به جان فورد بابت فیلم چه سرسبز بود دره من (How Green Was My Valley) واگذار کرد.

2- دلبرت من / مارتی

دلبرت من 35 ساله بود که با اقتباس از فیلم نامه یک اثر تلویزیونی نوشته خود، مارتی (Marty) اولین فیلم سینمایی اش را کارگردانی کرد و بابت این فیلم برنده اسکار بهترین کارگردانی شد.

فیلم درباره یک قصاب جوان، طبقه متوسطی و از نظر اجتماعی منزوی ساکن محله برانکس نیویورک است. این مرد جوان با معلمی به نام کلارا آشنا می شود و میان این دو رابطه عاشقانه ای غیرمنتظره شکل می گیرد.

دلبرت من پیش از آغاز فعالیت هایش در سینما به عنوان کارگردان آثار تلویزیونی شناخته می شد و بین سال های 1949 تا 1955 (تاریخ اکران فیلم مارتی) بیش از 100 اثر تلویزیونی کارگردانی کرد.

3- سیدنی لومت / 12 مرد خشمگین

لومت از اساتید فیلم سازی است که در سال 1957 با کارگردانی فیلم 12 مرد خشمگین (12 Angry Men) یک کارنامه کاری پربار را آغاز کرد.

درام نفس گیر لومت از فیلم نامه یک اثر تلویزیونی اقتباس شده بود و داستان هیأت منصفه ای 12 نفره را روایت می کرد که محکومیت یا تبرئه یک جوان متهم 18 ساله را کنکاش می کند. فیلم از طریق بررسی زوایای مختلف مسأله، ارزش ها و اصول اخلاقی مختلف را به پرسش می گذارد.

لومت در رقابت اسکار نتوانست حریف دیوید لین بزرگ شود و این جایزه برای فیلم پل رودخانه کوای (The Bridge on the River Kwai) به لین رسید.

گرچه لومت بابت 12 مرد خشمگین اسکار نگرفت اما کارنامه کاری اش با فیلم های مطرح دیگری چون بعدازظهر سگی (Dog Day Afternoon)، سرپیکو (Serpico)، شبکه (Network) و حکم (The Verdict ) دنبال شد.

4- مایک نیکولز / چه کسی از ویرجینیا وولف می ترسد؟

پس از آنکه مایک نیکولز چندین نمایشنامه پیروز، تحسین شده و جایزه برده را در برادوی روی صحنه برد، شرکت برادران وارنر پروژه اقتباس سینمایی از نمایشنامه ادوارد آلبی به نام چه کسی از ویرجینیا وولف می ترسد (Whos Afraid of Virginia Woolf?) را به او سپرد.

فیلم نیکولز که اولین اثر کارنامه اش بود در هر رشته ای که ممکن بود نامزد دریافت جایزه اسکار شد و موجب شد این هنرمند برجسته نامزد اسکار بخش بهترین کارگردانی شود. نیکولز این جایزه را به فرد زینمان باخت که با فیلم مردی برای تمام فصول (A Man for All Seasons) به میدان آمده بود.

گرچه نیکولز در اولین نامزدی اسکار ناکام ماند اما دو سال بعد با فیلم فارغ التحصیل (The Graduate) دوباره نامزد دریافت همین جایزه شد و این بار پیروز شد اسکار بهترین کارگردانی را تصاحب کند.

5- رابرت ردفورد / مردم معمولی

رابرت ردفورد از جمله مهشورترین و پیروز ترین کارگردان هایی است که از جهت بازیگری وارد این حرفه شدند.

اولین فیلم او مردم معمولی (Ordinary People) اثر پخته ای است که به سختی می توان باور کرد اولین فیلم کارگردانش باشد. ردفورد با این فیلم تأثیرگذار و عاطفه برانگیز که درباره یک خانواده سوگوار و فروپاشی آن است پیروز شد برای اولین بار نامزد دریافت اسکار بهترین کارگردانی شود و در نهایت جایزه را هم نصیب خود کند.

علاوه بر این فیلم مردم معمولی برنده سه جایزه مهم دیگر در بخش بهترین فیلم، بهترین فیلم نامه اقتباسی و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد تا ردفورد در اولین قدم کارنامه درخشانی را نوید دهد.

6- جیمز ال. بروکس / شرایط مهرورزی

بروکس پس از یک دوره فعالیت تلویزیونی به عنوان کارگردان و نویسنده عاقبت با فیلم شرایط مهرورزی (Terms of Endearment) به شکل رسمی به عنوان کارگردان آثار سینمایی وارد این حوزه شد.

بروکس با اولین فیلمش هم گیشه، هم منتقدان و هم داوران جوایز سینمایی را تحت تأثیر قرار داد و در عمل فیلمی را روی پرده برد که از پیروز ترین آثار سال 1983 بود.

اگر بخواهیم از داستان فیلم شرایط مهرورزی بگوییم می توان خیلی ساده آن را فیلمی درباره رشدکردن و بزرگ شدن نامید. فیلمی که داستان خانواده گرینوی و افرادی که این خانواده با آن ها معاشرت دارند را در طول زندگی اشان دنبال می کند. البته بخش عمده داستان در دوران بزرگسالی اما گرینوی-هورتون (با بازی دبرا وینگر) می گذرد اما فیلم به بخش هایی از کودکی و نوجوانی او هم می پردازد. با در نظر داشتن اینکه فیلم تقریبا یک بازه وسیع 30 ساله را پوشش می دهد طبیعی است که با گسترده وسیعی از احساسات هم روبرو شویم. شرایط مهر ورزی فیلمی تلخ و شیرین است که هم مخاطبش را سرحال می آورد و هم غمگین می کند.

فیلم در گیشه عملکرد بسیار پیروزیت آمیزی داشت و به فیلم دوم پرفروش سال تبدیل شد. این اثر سینمایی در مراسم اسکار هم درخشید و نامزد دریافت یازده جایزه شد که از میان آن ها پنج اسکار بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر زن نقش اصلی، بهترین بازیگر مرد نقش مکمل و بهترین فیلم نامه اقتباسی را به خود اختصاص داد.

7- رولند جافه / میدان های کشتار

رولند جافه فیلم ساز بریتانیایی توانست با هر دو فیلم ابتدایی کارنامه کاری اش یعنی میدان های کشتار (The Killing Fields) و مأموریت (Mission) در سال های 1984 و 1986 نامزد اسکار بهترین کارگردانی شود.

میدان های کشتار یک درام تاریخی درباره حکومت بی رحم و سرکوب گر خمرهای سرخ در کامبوج است. حکومتی با تفکرات مائویستی محصول حزب کمونیست کامبوج که در سال های 1975 تا 1979 بر این کشور حکومت کردند و به کشتارهای گسترده ای دست زدند. فیلم بر اساس تجربیات دو روزنامه نگار که یکی اهل کامبوج و دیگری اهل آمریکا است ساخته شده.

میدان های کشتار در هفت رشته مختلف دریافت نامزد جایزه شد و در سه بخش بهترین بازیگر مکمل مرد، بهترین فیلم برداری و بهترین تدوین برنده جایزه شد. به این ترتیب گرچه رولند جافه در همان آغاز کار یک فیلم برجسته را اکران و توجه بسیاری از منتقدان و کارشناسان را به خود جلب کرد اما در تصاحب اسکار بهترین کارگردانی ناکام ماند.

8- جان سینگلتون / پسرها و محله

مرگ زودهنگام جان سینگلتون در سال 2019 بسیاری را به یاد فیلم اول او پسرها و محله (Boyz n the Hood) انداخت؛ اثری که زندگی سه جوان در محله کرنشاو لس آنجلس را دنبال و مباحثی در خصوص جنسیت، روابط و خشونت را کالبدشکافی می کرد.

پسرها و محله سینگلتون را برای اولین فیلمش نامزد اسکار بهترین کارگردانی کرد؛ او آن زمان اولین سیاه پوستی بود که در بخش بهترین کارگردانی نامزد می شد و البته رقبای بسیار سرسختی داشت؛ جاناتان دمی برای سکوت بره ها، ریدلی اسکات برای تلما و لوییز، الیور استون برای جی اف کی و بری لوینسون برای باگزی. جایزه در نهایت به جاناتان دمی برای فیلم سکوت بره ها رسید.

9- سام مندس / زیبایی آمریکایی

سام مندس در سال 1999 و با فیلم زیبایی آمریکایی (American Beauty) کار خود را پرحاشیه آغاز کرد. او با فیلمی پرسروصدا و از نظر تجاری پرفروش از راه رسید که طی سال های گذشته منتقدان خاص خود را داشت اما در سال اکران توجهات گسترده ای را به خود جلب کرد.

فیلم مندس در 8 رشته نامزد دریافت جایزه شد و 5 جایزه مهم را برد. از جمله این جوایز می توان به اسکار بهترین کارگردانی اشاره کرد که باعث شد این کارگردان در اولین تجربه اش مهم ترین جایزه هالیوود برای یک کارگردان را به خانه ببرد.

زیبایی آمریکایی یک کمدی سیاه است که کوین اسپیسی را در نقش یک مرد میان سال به نام لستر برنهام به خدمت گرفته است. لستر نوعی بحران میان سالی را تجربه می کند و رابطه بسیار سرد و بدی با همسر و دخترش دارد. او که به نوعی احساس می کند به آخر خط رسیده و هیچ انگیزه ای برای زندگی ندارد عاشق دوست نوجوان دخترش می شود و همین عشق عجیب به او قدرت و انگیزه ادامه دادن می دهد.

10- اسپایک جونز / جان مالکوویچ بودن

سال 1999 برای کارگردان هایی که اولین نامزدی اسکار را تجربه می کردند سال مهمی بود. علاوه بر سم مندس که با فیلم زیبایی آمریکایی نامزد دریافت اسکار شده بود، اسپایک جونز هم با اولین فیلمش جان مالکوویچ بودن (Being John Malkovich) در میان نامزدها حضور داشت.

فیلم نامه جان مالکوویچ بودن را چارلی کافمن نوشته بود و از این منظر که اولین فیلم نامه کافمن به عنوان یک هنرمند خلاق و برجسته بود هم اهمیت داشت. کافمن این فیلم نامه را به چندین استودیوی مختلف پیشنهاد کرد اما انگار هیچ یک از آن ها علاقه مند به ساخت آن نبودند. عاقبت فیلم نامه برای فرانسیس فورد کوپولا فرستاده شد و او پیشنهاد ساخت این اثر را به داماد خود اسپایک جونز داد که با موافقتش روبه رو شد.

اسپایک جونز که فعالیت های هنری خود را با عکاسی مجلات و سپس ساخت موزیک ویدیو آغاز کرد با جان مالکوویچ بودن وارد دنیای سینما شد و در ادامه دو فیلم مطرح اقتباس (Adaptation) و او (Her) را کارگردانی کرد.

11- تونی گیلروی / مایکل کلیتون

تونی گیلروی از دهه نود به عنوان فیلم نامه نویس فعالیت های خود را آغاز کرد؛ او پیش از آغاز دوران کارگردانی فیلم نامه سه فیلم از آثار مجموعه سینمایی بورن (Bourne) را به رشته تحریر درآورد.

او بالاخره در سال 2007 مایکل کلیتون (Michael Clayton) را به عنوان اولین فیلمش جلوی دوربین برد. این تریلر حقوقی با بازی جورج کلونی در فصل جوایز بسیار پیروز ظاهر شد و در مراسم اسکار هم تونی گیلروی را به عنوان نامزد بخش بهترین کارگردانی مطرح نمود گرچه این جایزه به او نرسید.

مایکل کلیتون درباره وکیلی است که پرونده های مالی شرکت ها را حل و فصل می کند. یک پرونده جدید زندگی این وکیل میان سال را کاملا تحت تأثیر قرار می دهد.

12- بن زایتلین / جانوران حیات وحش جنوب

جانوران حیات وحش جنوب (Beasts of the Southern Wild) اولین فیلم بن زایتلین و البته مشهورترین اثر این فیلم ساز کم کار است.

زایتلین برای این اولین تجربه سینمایی اش نامزد اسکار بهترین کارگردانی شد اما در کنار این عنوان، فیلم او در چندین بخش دیگر هم نامزد دریافت جایزه شده بود از جمله نامزدشدن کونزنی والیس در بخش بهترین بازیگر نقش اصلی زن آن هم در سن 9 سالگی. به این ترتیب نه تنها کارگردان فیلم با اولین اثرش نامزد جایزه اسکار شد، کاری کرد والیس به عنوان جوان ترین نامزد بخش بهترین بازیگر زن اسکار در تاریخ جاودانه شود.

جانوران حیات وحش جنوب که یک فیلم مستقل کم بودجه بود در گیشه حدود 13 برابر بودجه اولیه اش فروخت که در سطح خود فروش بسیار پیروزی بود. فیلم، محبوب منتقدان بود و بابت کارگردانی زایتلین و بازی تماشایی کونزنی والیس تحسین شد.

13- امرالد فنل / زن جوان آتیه دار

امرالد فنل کارگردان زن 35 ساله ای است که همچون نام فیلمش به نظر خوش آتیه می رسد. فیلم او در میان نامزدهای بخش بهترین کارگردانی و بهترین فیلم سال 2021 قرار گرفته. نام فنل به عنوان نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم نامه غیراقتباسی هم به چشم می خورد.

زن جوان آتیه دار (Promising Young Woman) داستان زنی را روایت می کند که در واکنش به آزار جنسی دوستش دست به اقدامات انتقام جویانه می زند.

فنل در بخش بهترین کارگردانی باید با کلویی ژائو کارگردان زن چینی-آمریکایی رقابت کند. امسال برای اولین بار در بخش بهترین کارگردانی دو کارگردان زن به رقابت خواهند پرداخت و بسیاری هم پیش بینی می کنند که جایزه این بخش به یک زن (احتمالا کلویی ژائو) برسد.